Cinsel eğitim çocuğun kendi cinselliğini ve bedenini tanıması, gelişim sürecinde cinsellikle ilgili yaşayacağı fiziksel ve duygusal farklılıkları öğrenmesi yanında anne-babasına sorduğu cinsellikle ilgili soruları ve verilecek cevapları kapsar.

Bu eğitimler çocuğun cinsel ve ruhsal açıdan korunması açısından çok önemlidir ve ilk olarak mutlaka anne-baba tarafından verilmelidir.

Çocuklar 3-4 yaşlarından itibaren cinselliği keşfetmeye başlar ve şaşırtıcı sorularla ebeveynlerin karşısına çıkabilir. Bu durum normal karşılanarak gelişim seviyesine göre ayrıntıya inmeden sorular cevaplanmalıdır. Çocuğun yönelttiği sorulara uygun şekilde, doğru cevaplar verilmesine özen gösterilmelidir.

Çocuklarımızla cinsellikle ilgili konuşurken nelere dikkat etmeliyiz?

• Yaşa göre cinsel eğitim verilmeli

Okul öncesi çağındaki çocuğa öğretilecek kavramlarla, okul dönemindeki ya da ergenlik çağındaki çocuğa öğretilecek kavramlar farklıdır. Okul öncesi dönemdeki çocuklarda gerçeklik duygusu gelişmemiştir. Bu yaşlarda çocuk cinsellik içeren bir harekette bulunduğunda, ebeveynlerin panik tepkisi göstermemesi, bu davranışın aslında cinsel bir eylem değil, yeni bir şeyin keşfi olduğunun farkında olmak gerekir.

Eğer çocuğunuzun bu tarz bir davranış sergilediğini gördüğünüzde tepkiniz paniklemek, kızmak gibi tepkiler olmazsa, nötr kalmayı başarırsanız ve her bu davranışla karşılaşıldığında çocuğun ilgilisini farklı yöne çekebilmeyi başarırsanız bir süre sonra çocuğunuzun bu davranışı bıraktığını görebilirsiniz.

• Mahremiyet öğretilmeli

Doğru bir cinsel eğitim vermek için ilk olarak çocuğa mahrem alanları öğretilmeli. Küçük yaştan itibaren çocuğun giydiği kıyafete kadar dikkat edilmeli, mahremiyet duygusu aşılanmalı, sınırları öğretilmelidir.

Okul yaşına yaklaşmış bir çocuk evde çıplak dolaşıyorsa bu çocuğa neyin mahrem olduğunu öğretmek mümkün olmaz!

Keşif yapılan bu dönemde(3-4 yaş) anne-babanın cinsel organı ve cinsel yaşamı ile ilgili merak başlayabilir. Anne-baba tuvalete gittiğinde, banyo yaparken, giyinip soyunurken onları gizlice izlemeye çalışabilir. Burada cinsel yaşamla ilgili bilgi vermek yerine, özellikle okul öncesi çağındaki çocuk için bunun anne-babaya özel olduğunu belirtmek yeterli olacaktır. Çünkü ayrıntılı bilgiler bu yaşlardaki çocukların kafasını karıştırabilir.

Bu tür soruları önlemek için anne-baba veya büyük kardeşlerin evde çıplak dolaşmalarının engellenmesi, birlikte banyo yapılmaması veya aynı yatakta yapılmaması gibi konulara dikkat etmemiz gerekmektedir.

Cinsel aktiviteye tanık olan bir çocuk bu süreci zihinsel olarak anlayamacağı gibi endişe de yaşayacaktır. Şüphesiz ki anne-babanın cinsel yaşamlarındaki gizliliğe önem vermesi gerekir. Ancak sürekli kaçınmak veya gizlenmek gibi çabalara dikkat etmek gerekir. Bu tarz davranışlar, mahremiyeti belirtmekten ziyade çocuğun merakını daha da arttırabilir ve bu sürecin normal olduğu düşüncesinden uzaklaştırabilir.  Çocuk rastlantısal bir şekilde anne-babayı çıplak görürse hemen panikle kaçılmamalı, sakince örtünerek kadın ya da erkeğin vücudunun büyüdükçe değişebileceğinden bahsedilmelidir.

Aynı zamanda birbirine karıştırılmaması gereken bir nokta daha vardır:

Anne babanın birbirine sarılması, öpmesi gibi davranışların çocuğun yanında yapılmasında herhangi bir sakınca yoktur!

Aksine anne-babanın birbirine sevgisini gösteren bu davranışlar, evde sevgi dolu bir ortamın hakim olduğu mesajını çocuğa verir ve duygusal gelişimini olumlu yönde etkileyecektir.

• Çocuğun cinsiyetine göre davranılmalı

Cinsel kimlik ve cinsel yönelim bambaşka bir konudur. Bu konuyla ilgili yaklaşımımı ilerleyen zamanlarda paylaşacağım. Ancak cinsel eğitim konusu doğrultusunda baktığımızda çocuklarımıza cinsel eğitim verilirken dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de kadın-erkek organlarını ve cinsel kimlik rollerinin nasıl olduğunu çocuklara doğru kaynaklardan ve cinsiyetlerine uygun biçimde anlatmak okul öncesi dönemde önemlidir.

• Sorular cevap bulmalı

Belki de anne-baba olarak en çok atlanan konulardan biri çocuklarımızın keşfetmeye çalıştığı konularda sorduğu sorulara cevap vermek. Özellikle cinsellikle ilgili bir soru yöneltildiğinde toplumca yapılan bir yanlış olarak ya cevap verme, ya başkasına yöneltme(annene sor, babana sor vb), ya da kızma, utanma gibi tepkiler vererek çocuklarımızın sorularını cevapsız bırakabiliyoruz. Bu da çocuklara soru sormasının yanlış olduğu, ya da sorduğu soruların kızılacak, utanılacak bir şey olduğu mesajını vererek bu konuda suçluluk duymasına sebep olabililir. Bu yüzden çocuklarımızın sorduğu her türlü soruya bilgimiz ve birikimiz dahilinde cevap vermemiz gerekir.

Bilmediğimiz bir konu olduğunda ise bilmediğinizi söylemekten çekinmeyin! “Bu konu hakkında bir fikrim yok ama gel birlikte araştıralım” diyebilirsiniz.

“Ben nasıl doğdum?”, “Bebekler nasıl dünyaya gelir?”, “Okuldaki arkadaşımın neden pipisi yok?” “Neden o ayakta tuvaletini yapıyor?” gibi sorular kesinlikle cevapsız bırakılmamalıdır!

Çocuğun cinsellikle ilgili sorduğu sorulara verilen cevaplar anlayabileceği bir dilde ve yaşına uygun olmalıdır. Çocuk cinsel eğitim kitaplarındaki kadın ve erkek bedenlerini birlikte inceleyerek, cinsel organları tanımlayarak cinsel eğitim verebilirsiniz. Çocuklara cinsel eğitim verirken ve resimleri incelerken cinsel organları bilimsel isimleriyle tanımlayabilirsiniz.

Çocuğunuzun sorduğu bu sorulara şaşırabileceğinizin ve o anda nasıl cevap vereceğinizi bilemeyeceğinizin farkındayım. Ancak bu durumda çocuğunuzun bu şaşkınlığınızı ve endişenizi hissetmemesine özen gösterin. Doğal davranışlarınız ve rahat açıklamalarınız, çocuğunuzun cinselliğin normal bir süreç olduğunu öğrenmesi açısından son derece önemlidir.

Çocuğunuzun arkadaşları ile oyunlarda birbirlerinin cinsel organlarını tanımaya çalıştıklarını görebilirsiniz. Bu tarz davranışlar, oyunlarında karı-kocacılık, sevgili olma, öpüşme vb davranışlar sizi şaşırtmasın! Aynı zamanda bu oyunlara kızarak ya da ayıplayarak tepki vermemeye özen göstermelisiniz.

Ona arkadaşıyla nasıl oyun oynaması gerektiğince açıklayın.

“Bazı şeyleri merak etmesinin doğal olduğunu ancak arkadaşının ve kendisinin cinsel organının kendilerine özel olduğunu, sadece doktorunun ve acıdığında anne-babanın dokunabileceğini” anlatabilirsiniz.

“Nasıl dünyaya geldim?” sorusunu soran küçük çocuğunuza şöyle bir cevap yeterli olacaktır:

Çocukları leylek getiriyor derler ama bu doğru değil. Bu soruyu sorman, merak etmen, önem vermen güzel bir şey. Cinsellik kadınla erkek arasında yaşanan çok özel bir durumdur. Ama detaylarını öğrenmen için biraz daha büyümen gerekiyor. Büyüdüğünde anlatacağım.”

Bu açıklamayla çocuğa hem yaşının gerektiğinden fazla bilgi vermeden merakını gidermiş hem de bu konu hakkında yalan söylememiş olursunuz.

13