Tuvalet eğitiminde başarılı olmak, çocuğunuzun fiziksel, gelişimsel ve davranışsal dönüm noktalarına bağlıdır. Birçok çocuk 18 ila 24 ay arasında tuvalet eğitimine hazır olduğunun belirtilerini gösterir. Ancak bazı çocuklar 3 yaşına kadar hazır olmayabilir.

Çocuğunuz tuvalet eğitimine hazır mı?
Öncelikle şu soruları cevaplayarak başlayabilirsiniz:
• Çocuğunuz tuvalete yürüyüp oturabiliyor mu?
• Çocuğunuz pantolonunu indirip tekrar yukarı çekebiliyor mu?
• Çocuğunuz iki saate kadar kuru kalabilir mi?
• Çocuğunuz temel yönergeleri anlayıp uygulayabiliyor mu?
• Çocuğunuz tuvaleti kullanmakla ilgileniyor mu?
• Çocuğunuz bezi dolduğunda çıkarmaya çalışıyor mu?
Cevaplarınızın çoğu olumlu yöndeyse çocuğunuzun tuvalet eğitimine hazır olduğunu düşünebilirsiniz.

Tuvalet eğitimine nasıl başlanmalı?
• Öncelikle tuvalet mi yoksa lazımlık mı kullanacağınıza karar vermelisiniz. Bazı çocuklar lazımlığı, tuvaletten daha az korkutucu bulur. Bazı çocuklar ise ikisini de sevebilir. Eğer çocuğunuz tuvaleti kullanacaksa bir basamak veya tabure kullanarak çıkışını kolaylaştırabilirsiniz. Aynı zamanda klozet oturağının içine küçük bir oturak koymak da güvenli olacaktır.
• Çocuğunuzun bezini değiştirdiğinizde kirli bezlerini lazımlığa koyabilirsiniz. Bu, çocuğunuzun lazımlığın ne işe yaradığını anlamasına yardımcı olabilir.
• Sözlerinizi iyi seçmelisiniz. Çocuğunuza vücut sıvılarını anlatırken pis veya kötü gibi olumsuz kelimeler kullanmaktan kaçınmalısınız.
• Çocuğunuza tuvalete gitmek için bazı kelimeler öğretebilirsiniz. Örneğin “çiş”, “kaka” gibi sözcükler ile çocuğunuzun tuvaleti geldiğinde size söylemesini isteyebilirsiniz.
• Çocuğunuz size tuvalete gitmesi gerektiğini söylediğinde onu övüp pekiştirebilirsiniz.
• Çocuğunuzda kıvranma, çömelme gibi tuvaleti kullanması gerekebileceğine dair işaretler fark ettiğinizde hemen yanıt vermelisiniz. Çocuğunuzun bu sinyallere aşina olmasına ve tuvalete gitmesine yardımcı olmasınız.
• Tuvaleti günlük rutinin bir parçası haline getirmeye çalışmalısınız. Örneğin sabahları uyandığında, yemeklerden önce veya sonra çocuğunuzu tuvaleti kullanmaya teşvik edebilirsiniz.
• Çocuğunuzu tuvaleti kullanması için cesaretlendirebilirsiniz. Ancak kesinlikle zorlamamalısınız.
• Çocuğunuz isterse kalkmasına izin vermeli, denediği için övgüde bulunmalı ve isterse daha sonra tekrar deneyebileceğini hatırlatabilirsiniz.
• Çocuğunuza sifon çekmeyi ve hijyen kurallarını öğretmeyi es geçmemelisiniz.
• Çocuğunuza kolayca çıkarabileceği rahat giysiler giydirebilirsiniz.
• Başarılı geçen birkaç haftadan sonra alıştırma külotu kullanabilirsiniz. Bu iç çamaşırları bebek bezlerinden daha az emicidirler. Ancak kazara oluşan durumlarda oldukça yararlıdırlar.
• Çocuğunuzun iç çamaşırını seçmesine izin verebilirsiniz. Bu onun için süreci eğlenceli hale getirebilir.
• Uyku zamanları ve gece eğitimi daha uzun sürebilir. Çocuğunuz uyurken tek kullanımlık alıştırma külotları veya yatak örtüleri kullanabilirsiniz.
• Kazalar olacaktır. Böyle durumlarda çocuğunuzu azarlamamalı veya utandırmamalısınız. Özellikle okulda veya dışarıda yedek iç çamaşırı ve kıyafeti el altında bulundurmanız yararlı olacaktır.
• Denemeleriniz sonunda çocuğunuz lazımlık veya tuvaleti kullanmakta direniyorsa veya birkaç hafta içinde alışamıyorsa ara vermelisiniz. Çocuğunuz hazır olmadığı için zorlamamalısınız. Birkaç ay sonra tekrar denemeyi düşünebilirsiniz.

Yazan; Serra YILMAZ (dönem stajyeri, psikoloji öğrencisi, Luna Psikoloji Danışmanlık Merkezi/İzmir